Topik 8: Strategi Mengurus Bilik Pembelajaran

TOPIK 8: STRATEGI MENGURUS BILIK PEMBELAJARAN

PENDAHULUAN

Pengurusan bilik darjah adalah satu proses pembentukkan suatu alam pembelajaran serta usaha untuk mengekalkannya dimana iklimnya kondusif untuk melaksanakan proses pengajaran dan pembelajaran agar objektif yang ditetapkan tercapai (Mok Soon Sang, 2011). Ia melibatkanpembinaan suasana pembelajaranyang terbaik dalam bilik darjah bagi meningkatkan motivasi pelajar dan memperkembangkan sikap tanggungjawab serta kebolehan untuk membuat perancangan sendiri (Noraini Idris, 2009).

Definisi pengurusan bilik darjah adalah bagaimana guru dan pelajar bekerja, bagaimana mereka saling berkerjasama dan bagaimana proses pengajaran dan pembelajaran berlaku (Bosch, 2006). Ia adalah pakatan antara guru dan pelajar untuk mengurus segala aspek terdapat dalam bilik darjah yang melibatkan pengurusan pelajar, kemudahan fizikal serta aktiviti yang dilaksanakan agar satu alam belajar yang kondusif untuk sesi pengajaran dan pembelajaran dapat diwujudkan (Mok Soon Sang, 2011).

ISI PENTING

Antara isi penting yang saya pelajari dalam strategi mengurus bilik pembelajaran ialah faktor fizikal bilik darjah, interaksi dalam bilik darjah serta iklim bilik darjah. Antara faktor fizikal bilik darjah ialah yang pertama penyusunan bilik darjah. Penyusunan bilik darjah adalah merupakan salah satu factor yang penting ini kerana ia boleh menjadi factor penggalak atau penghalang dalam suatu sesi PdP. Kedudukan meja dan kerusi pelajar hendaklah berhadapan dengan papan putih ini kerana jika kedudukan meja dan kerusi pelajar berada dalam kedudukan yang sebaliknya fokus pelajar semasa proses PDP akan terganggu. Kedudukan meja guru pula hendaklah berada di hadapan kelas dan berdekatan dengan pelajar ini bagi memudahkan guru untuk mengawal kelas serta meningkatkan interaksi antara pelajar dengan guru. Seterusnya ialah interaksi dalam bilik darjah. Terdapat empat jenis interaksi iaitu interaksi satu hala antara guru dan pelajar, interaksi dua hala antara guru dan pelajar, interaksi antara pelajar dengan pelajar dan interaksi pelbagai hala. Di dalam interaksi satu hala antara guru dan pelajar, corak interaksi ditentukan oleh guru yang mengajar. Di dalam interaksi satu hala ini tiada interaksi antara pelajar dengan pelajar yang lain dan pelajar tidak terlibat secara langsung dalam sesi PDP.  Manakala, dalam interaksi dua hala pula, wujud interaksi antara guru dengan pelajar dan pelajar dengan guru. Situasi ini boleh diwujudkan jika guru menggalakkan pelajar untuk melibatkan diri dalam sesi PDP dengan bertanyakan pendapat atau soalan kepada pelajar.  Bagi corak interaksi antara pelajar dengan pelajar pula, guru menggunakan pendekatan secara berkumpulan dengan mengaplikasikan penggunaan kertas kerja, lakonan dan lain-lain. Dengan cara ini, aktiviti pembelajaran secara aktif dan dinamik dapat diwujudkan. Dengan cara itu juga, pembelajaran koperatif dan kolaboratif menjadi tumpuan guru. 

Bagi interaksi terakhir iaitu interaksi perlbagai hala, guru menggunakan kaedah pengajaran bersifat simulasi, pendekatan berkumpulan, perbincangan dan lain-lain. Dengan menggunakan kaedah tersebut sesi PDP yang kondusif dapat diwujudkan dan para pelajar menyertai sesi PDP secara aktif. Akhir sekali ialah iklim dalam bilik darjah. Iklim dalam bilik darjah terbahagi kepada tiga iaitu suasana fizikal, suasana sosial dan suasana emosi. Pertama sekali ialah suasana fizikal, suasana fizikal merupakan penggalak ataupun penghalang kepada proses PDP. Guru sangat berperanan dalam menentukan suasana fizikal bilik darjah. Kerusi, meja, papan putih dan penggunaan alat bantu mengajar juga tergolong dalam suasana fizikal bilik darjah.

            Seterusnya ialah suasana sosial. Suasana sosial adalah merupakan tugas guru untuk mengkaji melalui pemerhatian biasa atau menggunakan teknik sosiometri. Sosiometri adalah merupakan teknik untuk mencari dan menunjukkan perhubungan individu dengan pelajar. Teknik sosiometri ini boleh diaplikasikan menggunakan ujian sosiometri Moreno. Ujian sosiomteri Moreno ini dapat menentukan seorang pelajar itu merupakan ahli bagi sesebuah kumpulan atau merupakan penerimaan pada kumpulan lain.

            Suasana emosi merupakan aspek terpenting jika dibandingkan dengan suasana fizikal dan suasana sosial. Suasana emosi merupakan gabungan daripada pelbagai aspek antaranya ialah suara, kelucuan, penggunaan pujian, kemesraan, stail, kawalan, kepimpinan dan kaedah mengajar serta sikap dan ekpektasi bilik darjah. Aspek yang pertama ialah suara, para guru hendaklah mempunyai suara yang terang, jelas dan semula jadi. Ini bagi mewujudkan suasana kelas yang tenang serta menggalakkan interaksi pelajar dalam sesi PDP. Aspek seterusnya ialah kelucuan, aspek ini perlu di digunakan dalam sesi PDP, ini bagi memulihkan suasana muram dan memudahkan sesi pembelajaran. Selain itu, penggunaan pujian juga perlu dalam sesi PDP. Para guru boleh menggunakan metode ini untuk meningkatkan semangat para pelajar dan secara tidak langsung dapat meningkatkan persaingan diantara pelajar. Guru boleh memberi pujian kepada pelajar dalam bentuk berkumpulan, individu ataupun memuji di khalayak ramai bergantung kepada situasi. 

Setersunya ialah kawalan. Kawalan ini dapat dikelaskan kepada dua iaitu berbentuk positif dan negatif. Kawalan positif pula dipecahkan kepada dua iaitu kawalan positif formal dan kawalan positif tidak formal. Contoh bagi kawalan positif dan formal ialah pemberian markah dan menggalakkan persaingan. Manakala contoh untuk kawalan positif tidak formal pula ialah guru melonggarkan peraturan yang ditetapkan ataupun menggunakan kaedah pengajaran ekstrinsik. Untuk kawalan negatif pula,ia lebih bersifat hukuman ataupun member pengajaran kepada para pelajar contohnya adalah dengan mengenakan denda, sindiran, hukuman dan lain-lain. 

Aspek yang terakhir ialah kepimpinan dan kaedah mengajar. Jika guru dapat mengaplikasikan aspek ini suasana PDP yang demokratik akan diwujudkan dan secara langsung akan menggalakkan para pelajar untuk bekerjasama. Di dalam aspek ini para guru dapat mempengaruhi pelajar secara langsung dan tidak langsung. Contoh bagi guru yang mempengaruhi para pelajar secara langsung adalah dengan memuji pelajar dan menggalakkan para pelajar bersifat terbuka dengan cara menerima idea pelajar lain. Manakala untuk situasi guru mempengaruhi pelajar secara langsung adalah dengan bersifat kritikal terhadap pelajar.